Tez yazım sürecinde “Kaynakça Nasıl Yazılır?” sorusunu arama motorlarına yazmayan öğrenci yok denecek kadar azdır. Bu sebeple Metod Danışmanlık olarak “Kaynakça Nasıl Yazılır?” bu yazıyı sizler için hazırladık.
Yazılan tezlerde referans gösterilen bütün atıf veya dipnotların bulunduğu listeye kaynakça adı verilmektedir. Burada en çok dikkat edilmesi gereken husus, tezde referans verilen tüm atıfların kaynakçada olması gerektiğidir. Dünya genelinde kullanılan birçok kaynak gösterme şekline rastlanılmaktadır. En çok kullanılan kaynak gösterme formatlarıysa; Turabian, Chicago, IEEE, MLA, APA. Ancak bunlardan MLA ve APA olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda ülkemizde en çok kullanılan APA formatına göre “Kaynakça Nasıl Yazılır?” sorusuna cevap verilecektir.
Akademik yazılarda kullanılan bilgilerin doğru bir şekilde referans gösterilmesi için gerekli olan önemli bir bileşen kaynakçadır. Bir araştırma veya akademik çalışmada kullanılan tüm kaynakların bir araya getirildiği bölüm, yazının güvenilirliğini artırır ve okuyucuların kaynakları bulmasına olanak tanır. Akademik yazım kurallarına uygun bir kaynakça oluşturmak çok önemlidir. Kaynakça oluşturma süreci, temel kurallar ve en yaygın atıf stilleri olan APA, MLA ve Chicago stilleri bu makalede tartışılacaktır.
Çalışmanın dayandığı verilerin doğruluğu ve geçerliliği, kaynakça tarafından desteklenir. Ayrıca, araştırmacının çalışmalarında kullanılan verilerin kaynağını açıkça göstererek intihal riskini azaltır. Kaynakça, okuyucuların daha fazla bilgi edinmek istediklerinde başvurabilecekleri orijinal kaynakları göstermesi nedeniyle çok önemlidir. Bu nedenle, akademik bir çalışmanın kaynakça bölümü çok dikkatli hazırlanmalıdır (American Psychological Association [APA], 2020).
Kaynakça oluştururken dikkat edilmesi gereken temel adımlar şunlardır:
1. Kaynakları Belirleme: Öncelikle, araştırmada kullanılan herhangi bir kaynağın bir listesini oluşturmak gerekir. Bu kaynaklar arasında kitaplar, dergi makaleleri, internet siteleri, tezler, raporlar veya konferans bildirileri yer alır.
2. Doğru Bilgilerin Kaydedilmesi: Her kaynakta yazar adı, yayın tarihi, başlık, yayınevi veya dergi adı gibi tüm bilgilerin doğru ve ayrıntılı bir şekilde belirtilmesi gerekir. Kaynakçanın eksik veya yanlış bilgileri olduğunda, güvenilirliği de azalır.
3. Atıf Stiline Uygunluk: Akademik yazılarda çeşitli atıf stilleri kullanılır. Kaynakça oluştururken kullanılan stil kurallarına uygun olmalıdır. APA, MLA, Chicago ve Harvard en yaygın stillerdir.
4. Alfabetik Sıralama: Kaynaklar tipik olarak yazarların soyadlarına göre sıralanır. Bu, kaynakçanın düzenli olarak erişilebilir ve kolay kullanılabilir olmasını sağlar.
5. Kaynak Türlerine Göre Düzenleme: Kaynakçada, kitap, makale ve internet gibi çeşitli kaynaklar belirli kurallara tabidir. Örneğin, bir kitaba yapılan atıflar, bir web sitesine yapılan atıflardan farklıdır. Sonuç olarak, kaynak türüne uygun biçimde biçimlendirme yapılmalıdır.
Sosyal bilimler için en yaygın atıf stili, Amerikan Psikolojik Birliği’nin (APA) stilidir. APA stili, kaynakça ve metin içi atıfları düzenler. Kaynakça, yazarın soyadı ve adının baş harfleriyle başlar ve ardından yayın yılı, başlık, yayınevi veya dergi bilgisi gelir.
Kitap için APA kaynakçası:
Creswell, J. W. (2014) tarafından Çalışma tasarımı: Çok yönlü, kaliteli ve karmaşık yöntem yaklaşımları (4. baskı). Sage Yayınları
Bu örnekte, yazarın soyadı, adının baş harfi, yayın yılı, kitabın başlığı (italik yazılmış), baskı numarası ve yayınevi bilgileri verilmiştir.
Dergi yazısı için APA kaynakça örnek:
Smith, JA ve Brown, L. (2019). Social media’nın sosyal sağlığa etkisi Psychology, 45(3), 210-225. İnternet adresi: https://doi.org/10.1016/j.psych.2019.3.002.
Yazar adı, yayın yılı, makale başlığı, dergi adı (italik), cilt, sayfa numarası ve DOI numarası, her bir dergi makalesinde yer alır.
APA kaynakça örneği internet kaynağı için:
• Amerikan Psikolojik Derneği (2019). APA stili: sık sorulan sorular https://www.comwww.apastyle.org/faqs
İnternetteki yayınlarda yazarın (veya kurumun) adı, yayın tarihi, sayfa başlığı ve tam URL’si yer alır. Yayın tarihi bilinmiyorsa, “n.d.” kullanılabilir.
Beşeri bilimler MLA (Modern Language Association) stili kullanır. MLA stilinde kaynakça, “Works Cited” başlığı altında gösterilir. Yazarın soyadı ve adı tam olarak yazılır ve başlık tırnak işareti veya italik kullanılarak belirtilir. Ek olarak, yayın yılı sona erdirilir.
Kitabın MLA kaynakça örneği aşağıdadır:
John Smith. Literatürü Anlamak Penguin Books, 2018’de yayınlandı.
Bu örnekte yazar adı, kitap başlığı (italik), yayınevi ve yayın yılı belirtilmektedir.
Dergi makalesi için kullanılan MLA kaynakça örnek:
Brown, Linda ve Jack Miller. Identitenin Rolü Postmodern Edebiyatta.Literary Review, vol. 54, no. 2, 2017, s. 123-140.
Dergi adı italik olarak gösterilir ve makale başlığı tırnak içinde yazılır. Ayrıca cilt ve sayfa numaralarını belirtir.
MLA kaynakça örneği internet kaynağı için:
• Modern Dil Birliği MLA Style: A Fast Guide.2020, MLA.org, https://www.www.mla.org/MLA-Stil.
MLA’da yazar, varsa internet kaynakları için sayfa başlığı, site adı, yayın tarihi ve URL’yi yazar. Erişim tarihi de dahil edilebilir.
Tarih ve edebiyat gibi alanlarda Chicago stili yaygın olarak tercih edilir. “Notlar ve Bibliyografya” ve “Yazar-Tarih” sistemi iki ana formatıdır. Chicago’nun “Yazar-Date” sistemi, APA’ya benzer ve metin içinde atıf kullanır.
Kitap için Chicago kaynakça örneği:
Paul Johnson. :2015 Amerikalıların Tarihi HarperCollins tarafından.
Dergi makalesi için Chicago kaynakça örneği:
Mark Taylor ve David Green. :2016 Ekonomi üzerindeki Değişimin EtkileriReview of Environmental Economics, 24 (1): 34-52. İnternet adresi: https://doi.org/10.1002/env.234.
Kaynakçalar ayrıntılı bir şekilde yazılır ve Chicago’nun Notes and Bibliography sistemi dipnotlar kullanır.
1. Yazar İsimleri: Kaynakçada yazarların adları soyadları ile başlar. Birden fazla yazar varsa, ilk yazar soyadı-ad olarak yazılır ve diğer yazarlar ad-soyadı olarak yazılır.
2. Başlıkların İtalik Yazılması: Kitap ve dergi adları tipik olarak italik yazılır, ancak makale ve web sayfalarının başlıkları tırnak içinde yazılır.
3. Yayınevi Bilgileri: Kitaplarda mutlaka yayınevi belirtilmelidir. Dergi makaleleri için cilt numaraları ve sayfa numaraları yer almalıdır.
4. DOI ve URL Kullanımı: Dergi makalelerinin DOI (Digital Object Identifier) numarası olması gerekir. İnternet kaynaklarında ise URL tam olarak verilmelidir.
5. Erişim Tarihleri: İnternete erişim için bazen tarihler gereklidir. Bu tarih biliniyorsa mutlaka eklenmelidir.
Uzun bir makale veya tez yazarken birden fazla kaynaktan yararlanmak zor olabilir. Kaynak yönetimi yazılımları, örneğin Zotero, EndNote ve Mendeley, bu süreçte çok faydalıdır. Bu programlar, kaynakça oluşturmak, otomatik olarak atıf yapmak ve kaynakları düzenlemek için kullanılabilir. Akademik çalışmalarda bu tür yazılımları kullanmak hem zaman kazandırır hem de hata yapma riskini azaltır.
Akademik bir çalışmanın güvenilirliğini ve doğruluğunu artırmanın en önemli unsurlarından biri kaynakçadır. Çalışmanın bilimsel değeri, kaynakça oluştururken dikkate alınan stil kurallarına ve her kaynağa doğru atıf yapılmasına bağlıdır. Akademik yazım sürecinde, APA, MLA ve Chicago gibi yaygın atıf stillerini bilmek ve bu kurallara uygun kaynakça oluşturmak çok önemlidir. Kaynakça yönetim yazılımları da bu işi kolaylaştırıyor. Bir araştırmayı iyi yürütmek için doğru ve tam bir kaynakça gereklidir.
Akademik bir çalışmanın inandırıcılığı ve bilimsel niteliği, büyük ölçüde kaynakça bölümündeki düzen ve doğruluktan etkilenir. Bu bölüm, metin boyunca kullandığınız her türlü bilgi kaynağını sistematik bir biçimde listeleyerek okura güven sağlar. Ayrıca, akademik etik ve özgünlük açısından da oldukça kritiktir. Aşağıda, tez veya benzeri akademik çalışmalar için kaynakça yazımında dikkat etmeniz gereken noktalar özetlenmiştir.
Tez boyunca kullanılan çalışmalara yapılan atıflar parantez içinde verilir. Bu kaynakların ayrıntılı künyesine kaynakçada yer verilir. Metin içinde yapılan atıflarda parantez içinde yazar ve tarih belirtilir. Metin içinde verilen her kaynak, tezin kaynakça bölümünde mutlaka yer almalıdır!
Bu şekilde yapılan alıntılarda özgün anlatım hiç değiştirilmez, imlâ hataları da olduğu gibi yazılmalıdır. Alıntı yapılacak ifadeler 40 kelimden az ise çift tırnak (“) içinde verilir. Tırnak işareti kapatıldıktan sonra ilgili kaynağa gönderme yapılır. Bu göndermede, alıntı yapılan kaynağın yazarının soyadı, tarih ve sayfa numarasına yer verilir: https://apastyle.apa.org
Cümlenin başında bir esere atıf yapıldığında eserin yazarı/yazarlarının ismi yazılır karşısına parantez içinde eserin tarihi yazılır. Dolaylı atıflarda sayfa numarasının verilmesine gerek yoktur: https://apastyle.apa.org
Örnek:
Kara (2015) eğitim alanında yaptığı çalışmalarla eski tezleri çürütmüş, yeni bir paradigma geliştirmiştir.
Bir esere cümlenin sonunda atıf yapılacağı zaman parantez içinde yazarın soyadı ve eserin tarihi verilir.
Örnek:
On altıncı yüzyılda Avrupa’da bütün yeni yükselen çıkarları kralların çıkarıyla buluşurdu. Bu bakımdan “on altıncı yüzyılda tüm yollar krala çıkardı” denmiştir (Sabine, 1995).
Süreli yayınlarda (dergiler, bültenler) yayınlanan makaleler kitaptan bazı yönleriyle farklılık taşımaktadır. Dergilerde yayınlanan makalelerde cilt ve sayı bilgisinden sonra virgül konur ve makalenin yer aldığı sayfalar belirtilir.
Kitaplarda da dergilerde olduğu gibi yazarın soyismi, ismi ve tarihten sonra eser adı yazılır. Ancak editörlü kitaptaki bir bölüme kaynakçada yer verildiğinde dergi makalelerinde olduğu gibi sayfa numaraları yazılır.
Bu içeriğimizin de sonuna geldik. Dilerseniz tez danışmanlık almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
